Geschiedenis Dalems Mannenkoor in vogelvlucht

GORINCHEM Het Wolgalied is een bekende koorklassieker. Je ziet het voor je. Stoere mannenstemmen die over de brede stroom klinken. Toch hoefde je in de vorige eeuw niet helemaal naar Rusland voor dergelijke klanken.

door Jos Walraven

We schrijven 1921. Inmiddels bijna 100 jaar geleden. Sinds twee jaar mogen zowel mannen als vrouwen hun stem uitbrengen. In Dalem wordt dit jaar enkel door mannen gestemd, en voor het eerst op muzikale wijze. Op de tiende mei wordt het Dalems Mannenkoor opgericht. Spoedig telt het koor liefst 29 leden. Als dirigent wordt de dan pas 18-jarige heer Advocaat aangesteld.

Op Koninginnedag, 31 augustus, van het oprichtingsjaar wordt in Zijderveld tijdens een concours al een tweede prijs in de wacht gesleept. Een goed jaar na de oprichting hoopt men de juiste toon te vinden met de aanstelling van de heer De Bie uit Gorinchem als dirigent. Het overgeven van het stokje betaalt zich gelijk uit. In 1923 wordt in Nieuwerkerk aan den IJssel een eerste prijs behaald.

Het vervoer gaat in die eerste jaren per boerenwagen of zelfs per boot. Jaarlijks is er wel ergens een concours waaraan met succes wordt deelgenomen. In 1926 schenkt de bevolking van Dalem het koor een vaandel.

In 1929 is men zo ver zelf een concours te organiseren. Dit wordt zowel organisatorisch als financieel een succes. Met de viering van het 35-jarig jubileum, in 1956, wordt aan de organisatoren van dit concours nog hulde gebracht.

Tijdens de bezettingsjaren wordt het koor in naam ontbonden. Men wenst niet ingeschreven te worden bij de Nederlandsche Kultuurkamer. In 1941 komt er wel een nieuwe dirigent, de heer Den Hartog.

Het ronkend geluid van een dieselmotor doet een mannenkeel blijkbaar goed. In 1947 gaat het koor met twee vrachtauto's naar een concours in Maartensdijk en wint prompt een eerste en een ereprijs in de eerste afdeling.

Dirigent Den Hartog moet om gezondheidsredenen stoppen. In 1948 komt de heer De Ruyter uit Hardinxveld. Deze dirigent zou twintig jaar de leiding over hebben. Na twee jaar zonder vaste dirigent te zijn geweest, stelt het DMK in 1970 Jan de Graaff aan als zijn opvolger.

Aan de vooravond van het zevende lustrum schrijft het Nieuwsblad over de winteruitvoering. Dirigent C. de Ruyter is er in geslaagd, aldus de krant, in korte tijd talloze jonge stemmen te scholen. Dat niet alle nummers even zuiver klinken wordt toegeschreven aan de slechte akoestiek en de slechte staat van de accommodatie, het toenmalige dorpshuis aan de Merwededijk.

Het koor is ook te beluisteren op de radio. Voor het eerst In 1953. Voorts In januari 1972, tijdens opnamen in De Nieuwe Doelen. De Dalemse zangers zijn te gast in het TROS-radioprogramma Route-A.

De roem is zelfs gekend over de grens. Op uitnodiging wordt in juli 1954 opgetreden tijdens een festival in een park in Antwerpen.

Bij het gouden jubileum in 1971 wordt uniforme kleding gepresenteerd. De aanschaf hiervan is mogelijk door zelfwerkzaamheid en sponsoring. Door giften uit de bevolking van Dalem en Laag-Dalem en een financiële aanvulling vanuit het Anjerfonds kan tijdens de viering van het 60-jarig jubileum een heus elektronisch Hammond-orgel worden ingespeeld.

Na vijftien jaar wordt Bert van Meeuwen dirigent als opvolger van De Graaff. Enkele jaren later wordt hij vervangen door Nico Blom, die het koor leidt ten tijde van het 75-jarig jubileum.

In 1986 wordt het dorp Dalem bij Gorinchem gevoegd. Daarmee krijgt de gemeente weer een mannenkoor binnen de grenzen. Voorgangers als Caecilia, Tavenu, Kunst Na Arbeid en de Verenigde Zangers gingen immers in de vorige eeuw alle ter ziele.

De zangvereniging heeft een belangrijke plaats in het leven van de Dalemers. Het is dan ook niet verwonderlijk dat men vaak jarenlang lid is. Ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum wordt het oudste lid, de 89-jarige Willem (Broer) Maat, in het zonnetje gezet. Hij werd lid drie jaar na de oprichting en ontvangt een ingelijste foto van het koor.

In 1996 doet het DMK mee aan de show Concerto, gehouden Buiten de Waterpoort. De Dalemse zangers delen het podium met onder meer Marco Bakker en het Amsterdams Promenade Orkest. Het repertoire is door de jaren heen divers en laat liederen horen als O Isis und Osiris van Mozart, Salve Regina, Steal away en La Montanara.

Het zeventiende lustrum wordt nog gevierd. Later in 2006 volgt de zwanenzang. Op 15 december is in het kerkje aan de Merwededijk de jaarlijkse kerstzang onder leiding van dirigent Daan Vliegenthart het afscheidsconcert.

Zo komt een eind aan 85 jaar dorpsgeschiedenis. In het Regionaal Archief Gorinchem berusten slechts een halve strekkende meter papier en een aantal foto's.

Het Wolgalied zal altijd blijven klinken. Het lied aan de Waal (en de Merwede) is verstomd.

Dit artikel is onderdeel van een serie die het Regionaal Archief Gorinchem maakt in het kader van zijn vijftigjarig jubileum.