‘Verroest, er zit een boom achter’

31 maart 2009 om 00:00 Nieuws

De mensen van het museum en Oud Gorcum genieten van deze ontdekkingreis naar tweehonderd jaar geleden. ,,De Jonker was kunsthistorisch gezien niet eens zo’n grote jongen,” weet kenner Jaap Hoekstra. ,,Maar van zijn schilderingen is bekend dat ze geografisch correct en natuurgetrouw zijn.”

Restauratie is als een reis door de tijd GORINCHEM - ,,Verroest, er zit een boom achter.” Jaap Hoekstra en anderen van het Gorcums Museum kijken telkens even mee over de schouders van Caroline Meulemans. Met de grootste zorgvuldigheid wrijft zij met een zelf gemaakt oplosmiddel op een wattenstokje telkens enkele centimeters van de ernstig vervuilde vernislaag weg. Stukje bij beetje komt de kleurrijke schildering van Cornelis de Jonker te voorschijn.

Het kunstwerk is als het ware een grote foto, een momentopname, waarop te zien is hoe Gorinchem met daartegenover Woudrichem en daarachter slot Loevestein er toen uitzag. De ‘opname’ is genomen vanaf de Oude Wolpherensedijk bij Boven-Hardinxveld. Misschien is dat nu wel het natuurgebiedje Avelingen. Van daaruit zie je veerhuis de Zwaan en verder rivier opwaarts Gorinchem, duidelijk herkenbaar aan de kerktoren en maar liefst vier molens. Voor het veerhuis staan twee mannen met elkaar te praten. De man van de veerboot? Of misschien reizigers op de route Werkendam-Schoonhoven, die hier zaken doen. ,,We ontdekten dat het veerhuis twee kleuren luiken heeft. Dat was eerst helemaal niet meer te zien.”

De Jonker schilderde met uiterste precisie verschillende soorten boten op de Merwede. Een zalmschouw, een vrachtschip overladen met hooi en in het midden een chique statenschip met Hollandse vlag. ,,Van wie zou die geweest zijn, he,” vragen de kenners zich af. Vast niet van Koning Willem I, die als ‘Koopman Koning’ in die tijd veel voor Nederland deed met waterwerken. Het was een florissante tijd met de opkomst van veel bedrijvigheid. ,,Volgende week zal ik de ruitjes van het statenschip wassen,” lacht Caroline Meulemans, die ondertussen rustig doorwerkt en van links naar rechts steeds meer prijsgeeft van de geheimen achter die met nicotine doordrenkte vernislaag. Misschien is na de ‘wasbeurt’ wel te zien wie er in het schip zit.

Caroline heeft eerst kunstgeschiedenis gestudeerd en daarna nog vier jaar in Antwerpen doorgeleerd voor restauratrice. Lenig als zij is zit zij bijna in het spanraam waarop het nu herstelde linnen is strakgetrokken, te werken. ,,Nee hoor,” zegt zij, ,,ik vind het helemaal niet lastig als de mensen zo op m’n vingers kijken. Ik weet wat ik doe en ondertussen is het ook heel gezellig om samen te kijken wat er tevoorschijn komt.”

Wie nu denkt dat dit kunstwerk de enige schildering is uit dat huis aan de Zusterstraat heeft het mis. ,,We hebben er tien,” verduidelijkt Jaap Hoekstra. ,,Ze komen waarschijnlijk allemaal uit hetzelfde huis, we denken Zusterstraat 1. Geen idee wie daar toen woonde en opdracht gaf voor dit werk.” Enkele wanddecoraties zijn ‘bovendeurs’ en haardstukken. Tevens zijn er enkele kleinere zeegezichten. De werken zijn gered en in depot van Oud Gorcum, die een van de tien werken nu in het kader van het honderdjarig bestaan nu laat restaureren.