Expositie van emaillekunst in de Kruitmagazijnen

28 februari 2011 om 00:00 Nieuws

Een prachtige expositie van emaillekunstwerken is momenteel te bewonderen in de Kruitmagazijnen aan de Dalemwal. De tentoonstelling is tot stand gekomen door een samenwerkingsverband tussen de Stichting Symposion Gorinchem en het Museum voor Vlakglas en Emaillekunst in Ravenstein. Zaterdag jl. is de tentoonstelling officieel geopend door Jan Klink, directeur van bovengenoemd museum. In zijn openingswoord geeft Klink een korte schets van de historie van het emailleren. Het is een zeer oude kunstvorm. Er zijn geëmailleerde mantelspelden gevonden die dateren uit de tijd van de Romeinen. In de Middeleeuwen kwam er een opbloei. Met name in Limoges (Fr.) ontstond er een industrie van reliekdoosjes waarin gebeenten van heiligen waren opgeborgen. Deze objecten waren in die tijd zeer gewild omdat er een heuse bedevaart ontstond naar de stad met allerlei commerciële activiteiten en (dus) welvaart tot gevolg.

Door Inge Keppels

In Nederland is in 1983 de Vereniging van Nederlandse Emailleurs (VNE) opgericht. De VNE bestaat uit leden zoals beroepskunstenaars en amateurs maar het leeuwendeel van de vereniging is edelsmid van beroep. De VNE heeft als doel het bevorderen van het emailleren als kunstvorm.

De Kruitmagazijnen lenen zich prima voor het exposeren van deze vorm van kunst. Volgens Klink komen de werken zelfs beter tot hun recht dan in zijn eigen museum vanwege de natuurlijke, stenen achtergrond. De emailleerkunst levert bijzonder fraaie eindproducten op met een ongekend lange levensduur. Er zijn werken te bewonderen van de kunstenaars Loek Lafeber en Louis Dusée, beiden vernieuwers van de emaillekunst van de 20e eeuw. Deze werken zijn in bruikleen gegeven door het museum. Ook van twee Nederlandse emailleurs, Jan de Valk en Annemarie Timmer - allebei aanwezig op de opening - zijn schitterende werken tentoongesteld. De Valk legt uit wat emaille is. Het is een glaslaag gemengd met metaaloxide. Deze laag wordt in de vorm van emaillepoeder op het metaal gefixeerd door middel van verhitting. Meestal wordt door kunstenaars gebruik gemaakt van staal en van koper; edelsmeden gebruiken doorgaans de edelmetalen zilver of goud. Daarna wordt het emaille op het voorwerp gesmolten bij een temperatuur die, afhankelijk van de gebruikte emaillesoort en ondergrond, kan variëren tussen 690-880°C. Dit verhitten kan uiteraard in een oven maar ook met de zogenaamde open vlam. 'Met de vlam eronder kun je veel meer sturen, wordt het niet gelijkmatig verhit en zo kun je verschillende nuances en kleurschakeringen aanbrengen. Dat is het boeiende van deze vorm van branden en om die reden prefereer ik de open vlam boven de oven, aldus De Valk. Hij is als tekenleraar begonnen. Tijdens zijn opleiding tot handenarbeidleraar maakte hij kennis met emailleren en sindsdien is hij gefascineerd door dit procedé. 'Ik begin altijd met een ontwerp op papier. En dan bouw ik zo'n kunstwerk stap voor stap op. Mij fascineert de transparantie en de diepte die ik in mijn werken kan aanbrengen. Het gaat mij vooral om de reflectie, het terugkomen, in de ontmoeting van de beschouwer met het werk en dus met jezelf.' Bij het werk Waterland geeft hij een toelichting. 'In Nederland draait alles om water. Kijk, hier de kleur blauw gevangen in ronde stalen vormen. Beheersbaar. Maar het water kan ook agressief zijn en verwoestend. Daarom heb ik er ook zo'n grillige vorm in aangebracht.' In Amersfoort heeft hij een ruim atelier waar hij de mogelijkheid heeft om ook grote objecten te maken. Enkele maanden per jaar vertoeft hij in Frankrijk maar daar tekent en schildert hij vooral. De Valk werkt ook in opdracht.

Annemarie Timmer - woonachtig in Alkmaar - is net als De Valk een gedreven emailleur. Reeds op haar twaalfde jaar volgde ze een cursus emailleren bij Loek Lafeber (zie boven). Ze heeft een aantal jaren de Kunstacademie gedaan, is werkzaam geweest in het grafische vak en had in die tijd reeds haar eigen emailleatelier. Na een periode met koper gewerkt te hebben, is ze gaan experimenteren met grotere formaten en met staal. Er is ondermeer een prachtige grote schaal van haar hand te bewonderen en zo mogelijk nog mooiere kommetjes. Timmer, die meestal met oven en soms met open vlam werkt, heeft meegedaan aan internationale symposia in Erfurt (D.) en in Tsjechië.

Wilt u meer weten over de techniek van emailleren: op zaterdag 19 maart en op zondag 16 april worden er in de Kruitmagazijnen demonstraties gegeven van 14.00 - 17.00 uur. Niet vergeten in uw agenda te schrijven want het is een zeer bijzonder procedé!

De expositie in de Kruitmagazijnen aan de Dalemwal is te bezichtigen van 26 februari t/m 10 april. Geopend donderdagmiddag t/m zondagmiddag van 13.00 - 17.00 uur. De toegang is gratis.

Voor meer informatie omtrent de emaillekunst kunt u de volgende sites raadplegen: www.vlakglas-en-emaillekunst.nl; www.enamellers.nl of neem een kijkje in het museum voor Vlakglas en emaillekunst, Marktstraat 22, 5371 AD te Ravenstein. Tel. 0486-411155

Op de sites van de kunstenaars/emailleurs Jan de Valk en Annemarie Timmer kunt u meer kunstwerken bekijken: www.jandevalk.nl en www.annemarietimmer.nl

Op de foto's onder andere openng door directeur Jan Klink museum Ravensteyn en demonstratie emailleren.

advertentie
advertentie