Vertrek burgemeester IJssels: een ander geluid

Ingezonden door Mr. G. Kasander

Aanleidingen waren er genoeg. Toch meende ik mij de afgelopen jaren te moeten onthouden van openlijk commentaar op actuele gebeurtenissen in de gemeentelijke politiek. Nadat ik - en met mij nog drie leden van de PvdA fractie - uit de gemeenteraad waren gestapt zou een dergelijk commentaar al snel als rancune kunnen worden uitgelegd. De voorpagina van De Stad Gorinchem van 15 mei j.l. brengt mij er toe over dit bezwaar heen te stappen.

In de eerste plaats het bericht over de financiële problemen waarin de gemeente verkeert. Er dreigen gigantische tekorten voor de komende jaren. Er ligt een vernietigend rapport van het advies- bureau Ernst&Young waarin het tekort voor de komende jaren wordt geschat op oplopend zo'n slordige 50 miljoen! Daarboven komen dan nog de extra kortingen als gevolg van het onlangs door de regering gesloten lenteakkoord. De Vereniging Nederlandse Gemeente heeft al gewaarschuwd voor deze extra aderlating voor de gemeenten.

In de analyse van uw redactie wordt goed uiteengezet wat de gevolgen kunnen zijn van deze financiële stroppen: terugschroeven van een groot aantal voorzieningen, stop zetten van subsidies en veel hogere lasten voor de burgers. Een faillissement voor de gemeente dreigt; de gemeente wordt dan een zogenaamde artikel 12 gemeente en komt onder strikte curatele van de rijksoverheid.

Uw analyse eindigt met de opmerkingen dat er nog wel enige hoop is. Die hoop zal dan moeten voortkomen uit onder meer een zich weer aantrekkende woningmarkt. De redding voor Gorinchem zal daarbij vooral moeten komen uit een spoedige exploitatie van de in het noorden van de stad geplande bedrijfsterrein. In de Gorcumse Courant wordt door het gemeentebestuur gesproken over een te verwachte start met de uitgifte in 2016.

Waar dat optimisme vandaan komt is voor mij een raadsel. Het aantrekken van de woningmarkt is, naar de mening van de meeste deskundigen, vooralsnog niet in beeld. De maatregelen zoals door de regering voorgesteld zullen eerder afremmend (starters) als stimulerend werken. De exploitatie van het bedrijventerrein De Groote Haar is geheel afhankelijk van de realisering van de ontsluiting van dat terrein op de A27. Gezien de grote bezuinigingen welke de rijksoverheid zich zelf heeft opgelegd lijkt ook dat een utopie.

Ernst@Young adviseert daarom terecht het slechtste scenario als realistisch te gaan hanteren maar het gemeentebestuur legt dat advies (voorlopig) nog naast zich neer. Onbegrijpelijk; ik kan dat alleen maar zien als een onverantwoorde 'kop in het zand steken'. De burgers van deze gemeente wordt zo een rad voor de ogen gedraaid.

Volgend voorjaar zal, bij het opstellen van de voorjaarsnota met het meerjarenperspectief, duidelijk worden dat er inderdaad sprake is van een financieel debacle. Hulp van de rijksoverheid is mijns inziens niet te verwachten.

Het kan toevallig zijn dat het aangekondigde vertrek van burgemeester IJssels juist ook op dat moment is gepland. In het interview doet de scheidende burgemeester nog wel de belofte voor zijn vertrek met een plan van aanpak voor de megabezuinigingen te komen. Uitgaande van de (reële) prognoses van Ernst&Young zal dit plan niet veel meer inhouden dan een slot op deur voor vele voorzieningen en zeer hoge lasten voor de burgers en dat voor een heel lange tijd. ,,Ik zou een vluchter zijn als ik nu zou vertrekken'', zegt IJssels maar veel verschil door zijn vertrek juist op dat moment zie ik niet.

In hetzelfde interview stelt de burgemeester dat de moeilijke tijd die we nu doormaken vooral het gevolg is van het tegenzittende economische tij en de landelijke politiek. Niemand zal ontkennen dat dit belangrijke factoren zijn maar enige zelfkritiek zou hier op zijn plaats zijn. De beslissingen tot uitbreiding van de stad in noordelijke richting (eerst woningbouw en toen dat niet mogelijk bleek bedrijfsterrein) zijn wellicht tot wel erg voorbarig en ondoordacht geweest. Het op grote schaal aankopen van grond voor een bedrijfsterrein waarvan de ontsluiting onzeker is kan je op zijn minst onvoorzichtig noemen. Een gemeentebestuur wat daarvoor verantwoordelijk is zou eigenlijk de bestuurlijke consequenties daarvan moeten dragen (vergelijk de gemeente Apeldoorn).

Zo niet, het Gorcums gemeentebestuur. Onder aanvoering van burgemeester IJssels schuift men de verantwoordelijkheid van zich af. Dominant als hij altijd is geweest mag je de burgemeester toch extra verantwoordelijk stellen voor de desastreuze situatie waarin Gorcum binnenkort komt te verkeren.

Voor een burgemeester van een praktisch failliete gemeente zou wat meer bescheidenheid gepast zijn. Daar is in het interview niets van te merken. Op een bijna monomane wijze geeft IJssels zich zelf pluim na pluim. Nu zal ik zeker niet ontkennen dat hij goede dingen voor onze stad heeft gedaan maar dit, door hem zelf geschetste beeld van de super-burgemeester, behoeft op zijn minst de nodige nuancering.

'Een hopeloos rood eilandje aan de rand van de Alblasserwaard, hoge werkloosheid, een verpauperde stad, somber en geen terras te bekennen'. Zo wordt de situatie bij de start van zijn burgemeesterschap geschetst. Wie al wat langer in Gorcum rond loopt weet dat dit beeld niet alleen belachelijk is maar bovendien volstrekt onjuist. De feiten over de situatie in 1991:

* Gunstige werkloosheidscijfers. De arbeidsmarkt was na het deblace De Vries Robbé (wat overigens al in de jaren 70 speelde) goed hersteld;

* De uitgifte van bedrijfsterrein Oost was vrijwel en succesvol afgerond;

* De stadsuitbreiding Gorinchem-Oost was, na jaren stagnatie, eindelijk op gang gekomen. Een hoog bouwtempo werd gerealiseerd;

* Met het realiseren van het Caribabad was een belangrijke sport- en recreatievoorziening tot stand gekomen.

* De belangrijke stadsvernieuwingsprojecten waren gerealiseerd of in uitvoering;

* Het Lingehavenproject was in 1988 gereed gekomen.

En er was volop leven in de stad. Ook toen was er een jazzfestival, zomerfeesten en carnaval. En er waren ook terrassen, inderdaad wat minder dan nu maar of dat nu zo'n vooruitgang is.

Veel van deze voorzieningen waren mede tot stand gekomen door de inspanningen van de voorganger van de heer IJssels als burgemeester. Vleggeert was één van de meest inspirerende en energieke burgemeesters die Gorcum heeft gekend. De 'schets' over IJssels startsituatie is daarom onjuist en belachelijk.

In de reacties van de fractievoorzitters op het nadere vertrek wordt, met af en toe een kleine kritische noot, veelvuldig de loftrompet over de heer IJssels geblazen. Hoewel ik, nogmaals, aan zijn verdiensten voor onze stad niet wil afdoen, zult u begrijpen dat ik in die partij niet meeblaas.

Mr. G. Kasander

Oud- gemeentesecretaris en toenmalig voorzitter PvdA fractie gemeenteraad.