IJskoude jeugd in astma-internaat

28 december 2020 om 11:38

GIESSENBURG Leo Lanser, fotograaf, vormgever en voormalig leraar biologie heeft een boek geschreven. Over de jaren, die hij doorbracht in een internaat in het Gooi, waar hij naar toe moest om van zijn astma te genezen. ,,Het uit Amerika afkomstige idee was, dat de astma veroorzaakt werd door de binding met de moeder, die moest dus worden doorgesneden. Er mocht ook geen affectie zijn. Begeleiders die te vriendelijk waren, werden ontslagen.” Vijf van zijn tienerjaren bracht hij door in een liefdeloze omgeving, met rigide regels en exorbitante straffen, pestgedrag van groepsgenoten, seksueel misbruik, verdriet en gemis. Maar ook herinnert hij zich de “geweldig mooie dingen”, de avonturen, hechte kameraadschap en de momenten dat het lukte de ooms en tantes te slim af te zijn. En de verboden liefde die ontstond met een van de tantes. ,,Ik ben er uiteindelijk goed uit gekomen, maar voor veel anderen geldt dat niet. Menigeen heeft er wel een trauma aan overgehouden.”

Jos Huibers in gesprek met Leo Lanser

Ik ontmoet hem coronaproof in zijn, pal aan de Giessen gelegen huis in Giessenburg, met vrij uitzicht op de rivier, waar hij woont samen met zijn vrouw, chef opinie bij dagblad Trouw. ,,Ik heb veel geschreven, maar nooit eerder een roman. Het idee ontstond, toe ik in een chambre d’hôte in Frankrijk een groep schrijvers tegen het lijf liep. Zij bedachten, bij wijze van spel, ieder te vragen een episode uit zijn leven op te schrijven. Ik moest ook meedoen. Ik schreef over mijn periode in het internaat. Zij zeiden ‘Laat je herinneringen niet in de kelder van je gedachten’. Ik dacht dat het misschien wel nuttig zou zijn het op te schrijven. Zo is het begonnen. In de Coronatijd kreeg ik tijd en gelegenheid om het af te maken. Het heeft therapeutisch gewerkt, ik kon het van me af schrijven.”

,,Ik ben in 1950 geboren en opgegroeid in een echt arbeidersgezin in Sliedrecht. Ik heb twee broers en een zus. Mijn moeder had astma en eczeem, zo ernstig, dat zij een aantal taken in het huishouden aan de kinderen moest overlaten. Mijn vader was niet betrokken op het gezin, hij was lasser en had de idee, dat als je als dubbeltje geboren was, altijd een dubbeltje bleef. Hij had meer belangstelling voor zijn duiven dan voor zijn kinderen. Zelfs als hij voor zijn werk een week was weg geweest, ging hij bij thuiskomst eerst een uur naar zijn duiven. Wij woonden in een armoedig huis, waar het vocht van de muren droop en de ratten vrij spel hadden. Ik sliep op een strooien matras. Geen gezonde omgeving voor een kind met astma, zoals ik. Ik was de enige met astma, mijn broers en zus hadden geen last. Ik was echt zwaar astmatisch en heb als kind echt regelmatig op het randje gelegen. Eenmaal hoorde ik de dokter zeggen, dat hij mij min of meer had opgegeven. Toen ik negen jaar was, moest ik naar een internaat in de bossen. Uit Amerika was een wijze van behandeling overgewaaid, waarin de band met de moeder moest worden doorgesneden. In deze band zou de oorzaak van astma gelegen zijn. Het klimaat in het internaat was navenant: er mocht geen affectie zijn. Hoewel we de begeleiders oom en tante moesten noemen, opereerden zij liefdeloos, op straffe van ontslag. De regels waren streng en rigide. Als je had aangegeven te willen eten aan een van de lange tafels, dan bepaalden zij de hoeveelheid en moest je aan tafel blijven tot alles op was, ook al duurde dat drie of vier uur. Als je moest overgeven moest je je eigen braaksel opeten. Telefonisch contact met thuis was verboden, slechts eenmaal in de negen weken mocht moeder even langskomen voor een bezoek onder begeleiding. Eenmaal per week moesten wij een briefje naar huis schrijven, maar mijn ouders reageerden nooit op mijn beschrijving van hoe het hier toeging. Ik werd heel verdrietig, dacht dat niemand van mij hield. Ik ging eten weigeren en ik wilde dood.”

p[ Scan de QR-code en lees het Premium-verhaal gelijk verder.