Groepsfoto uit 1933 van klas c van de Rijks HBS aan de Kalkhaven met directeur dr. M.O. Albers. De foto is gemaakt in een leslokaal.
Groepsfoto uit 1933 van klas c van de Rijks HBS aan de Kalkhaven met directeur dr. M.O. Albers. De foto is gemaakt in een leslokaal. Regionaal Archief Gorinchem

150 jaar Fortes Lyceum Gorinchem met onder meer grootse reünie

31 augustus 2021 om 09:05 Onderwijs

GORINCHEM In een simpel bruin schriftje met als opschrift 1871-1971 Rijks Hoogere Burgerschool - Rijksscholengemeenschap werd vijftig jaar geleden al veel van de historie van het Fortes Lyceum uit de doeken gedaan. Nu de school 150 jaar bestaat kan daar op 3 september tijdens de reünie van oud leerlingen en - leraren een halve eeuw aan herinneringen aan toe worden gevoegd.

Voor de reünie hebben zich al meer dan zeshonderd mensen aangemeld, zo laat directeur Wim Langens weten. Vanwege de geldende coronamaatregelen worden alle gasten bij de ingang gecontroleerd op een vaccinatiebewijs of een negatieve testuitslag. ,,In de school mogen we niet zoveel mensen ontvangen, dus wijken we voor het feest uit naar het schoolplein.” In het officiele deel zijn er toespraken van wethouder Ro van Doesburg en onze interim bestuurder Yolanda Ulenaers. Directeur Langens geeft samen met twee leerlingen een presentatie van 150 jaar Fortes Lyceum met filmpjes en muziek.” Tevens wordt tijdens de reunie het magazine over 150 jaar Fortes gepresenteerd. In het magazine komen ook stakeholders uit bedrijfsleven en de stad aan het woord. Wim Langens schreef namens de school een visie op het onderwijs van de toekomst. De reünisten krijgen vrijdag het magazine, dat door de school zelf is ontwikkeld, cadeau. Vanwege corona is het geplande feest op 2 september met de leerlingen uitgesteld. ,,Het leek ons geen goed idee om met 1300 leerlingen in de school feest te vieren, we denken nu aan een kerstgala. Wel wordt per jaargang in de school van alles georganiseerd met lekkere hapjes voor de leerlingen”. 

POKKENEPIDEMIE Tussen het stichten van de rijks HBS aan de Kalkhaven en het huidige Fortes Lyceum aan de Wijdschildlaan liggen 150 schooljaren. Jaren waarin de jeugd van Gorinchem alles leerde over Engels, geschiedenis, wiskunde en al die andere schoolvakken. Anno 2021 biedt de school profielen aan zoals ArtFactory, Technasium, Sports en Versterkt Engels. Het begint allemaal op 1 september 1871 op de Kalkhaven, in het hartje van de stad, waar een jaar eerder de haven is gedempt. De stad is op dat moment in de ban van een pokkenepidemie die bijna tweehonderd slachtoffers eiste. Een ongekende ramp voor Gorinchem, het hoogtepunt van de epidemie ligt tussen juni en september 1871. Het stichten van de school was een uitdrukkelijke wens van de gemeenteraad, zij besloot in 1870 tot oprichting van de gemeentelijke HBS voor jongelieden uit de gezeten burgerij. Dat jaar telde de school 53 leerlingen. Overigens waren dat enkel jongens, meisjes worden pas na 1883 toegelaten op de school.

Maar net als bij het stichten van de school in 1871, worstelt de stad anno 2021 opnieuw met een besmettelijke ziekte

KOMPAS ACTIEF Een ander heuglijk feit uit de Gorinchemse historie in 1871 is de verschijning van de Nieuwe Gorinchemse courant, in 1872 gevolgd door het Advertentieblad voor de stad Gorinchem en omstreken. Beide kranten zijn vanaf die jaren digitaal terug te lezen via het Regionaal Archief Gorinchem. Daarna kent Gorinchem een wisselend aantal kranten die ook nog eens regelmatig van naam veranderen. De Barneveldse Dagblad Uitgeverij (BDU) verschijnt pas in 1992 ten tonele in Gorinchem bij de overname van de titels Kompas Hardinxveld, Kompas Sliedrecht en Kompas Aktief. De naam van Kompas Aktief wordt in 1999 veranderd in De Stad Gorinchem, nog altijd uitgegeven door de BDU. De oprichter van de uitgeverij was in 1871 boekdrukker Gerrit Boonstra uit Barneveld; zo viert ook de BDU net als het Fortes Lyceum dit jaar haar 150 jarig bestaan. 

WIJDSCHILD Bijna een eeuw lang blijft de Rijks HBS gevestigd aan de Vismarkt, pas in 1967 verlaat ze de vesting en gaat verder in de nieuwbouwwijk Wijdschild. De Rijkscholengemeenschap krijgt de naam van de wijk en dat blijft zo tot 1992, dan verandert de naam in het Merewadecollege. Zes jaar geleden kreeg de school haar huidige naam; het Fortes Lyceum. Duizenden leerlingen hebben in al die jaren hun diploma behaald aan de school, die niet meer weg te denken is in onderwijsland in Gorinchem en omgeving. Een van de oud-leerlingen gaf in 1921 bij de viering van het vijftig jarig jubileum, bijgewoond door minister Theodoor De Visser, al hoog op over de school en zijn leraren. ,,Dit is toch de kern van het onderwijs: het opwekken van de ambitie. De leraar die dat kan is meester van zijn klas en wint al gauw de liefde van zijn leerlingen”. 


FORTES FESTIVAL Dit jaar wordt het geen bruin schriftje met herinneringen zoals in 1971 bij het honderd jarig bestaan van de school, maar een glossy magazine om het bijzondere 150 jarige jubileum te vieren. Alle reden om groots uit te pakken voor het Fortes Lyceum. Maar net als bij het stichten van de school, worstelt de stad anno 2021 opnieuw met een besmettelijke ziekte. Geen pokken, maar corona gooit roet in het eten. Het zo vurig gewenste Fortes Festival moest worden geschrapt in het jubileumjaar en keert juni 2022 terug op de school. De reünie voor oud-leerlingen en oud-collega’s is op 3 september van 16.00-20.00 uur De inloop is vanaf 15.30 uur. Aanmelden kan via 150jaar@forteslyceum.nl

Het Fortes Festival is uitgesteld tot juni 2022
De Rijks HBS aan de Vismarkt, het pand is gesloopt in de jaren zestig