Schilderij met de Altenawal en de  – in 1916 afgebroken – oliemolen de Eendracht.
Schilderij met de Altenawal en de – in 1916 afgebroken – oliemolen de Eendracht. Uit boek H.A. Ravenswaaij

Hendrik Hamel Museum eert schilder Ravenswaaij met expositie

30 april 2022 om 09:09 Kunst

GORINCHEM Vanwege de vijftigste sterfdag van Huibert Antonie Ravenswaaij (1891-1972) is in het Hendrick Hamelmuseum vanaf 14 mei een selectie van zijn mooiste schilderijen en aquarellen te zien. Menig Gorcumer heeft een Ravenswaaij aan de muur hangen. Hij was een veelzijdig kunstenaar en maakte ook tekeningen en grafiek, was dichter, kunstcriticus, film- en toneelrecensent en schreef toneelstukken. 

De populaire kunstenaar liet een groot oeuvre na, hij schilderde sfeerrijke, gedetailleerde Gorcumse stadsgezichten. Maar ook talrijk zijn de met liefde geschilderde bloemencomposities en beelden uit de natuur. ,,Met grote fijnzinnigheid en niet meegesleept in de haast van de twintigste eeuw benadert hij het onderwerp met respect en zet tere en hevige kleuren neer op doek….”, zo typeerde beeldhouwer Marcus Ravenswaaij het werk van zijn vader. Dat gold vooral ook voor de bloemen, vogels en insecten, die de schilder vastlegde. Mensen kwamen zelden voor op zijn schilderijen. ,,Ondanks dat Ravenswaaij in de twintigste eeuw leefde met zijn in hoog tempo elkaar opvolgende kunststromingen, hield de kunstenaar vast aan figuratie. De abstracte kunst paste ook niet bij de grote natuurliefhebber die zo’n diep respect had voor alles wat groeide en bloeide. Bij het samenstellen van de expositie bleek dat het werk verspreid was over heel Nederland en ver daarbuiten. Veel trots bezitters verklaren nog elke dag met plezier naar het werk van H.A. Ravenswaaij te kijken, een groter compliment kan een kunstenaar niet krijgen”, zo schreef kunsthistoricus drs. Margriet van Seumeren in de publicatie over de expositie van 1998 in het Gorcums Museum. 

RIVIERGEZICHTEN Zijn geboortestad Gorinchem en omgeving speelt altijd een belangrijke rol in zijn werk. Zo zien we in de expositie onder meer prachtige riviergezichten, een romantisch kijkje in de Lingehaven bij het Eind en – half verscholen achter het groen op de vestingwal – het monumentale Tolhuis. Maar ook de Gasthuisgang, het steegje tussen Groenmarkt en Gasthuisstraat, zowel in de zomer als in de winter. Klapstuk van de expositie is een groot schilderij met de Altenawal en de  – in 1916 afgebroken – oliemolen de Eendracht. Een Gorcums plekje met prachtig uitzicht over de rivier en geliefd bij de vele wandelaars die van de vestingwal komen genieten.

BEZIELD Veel van zijn werken zijn terug te vinden in de publicatie die in 1998 werd gewijd aan Ravenswaaij en uitgegeven ter gelegenheid van een speciale expositie in het Gorcums Museum  en het museum Het Oude Raadhuis in Leerdam gewijd aan Ravenswaaij. Met tekeningen, schilderijen en gedichten van zijn hand. Ook persoonlijke herinneringen van zijn zoon en beeldhouwer Marcus Ravenswaaij zijn terug te lezen in het boek, dat in een oplage van 1000 exemplaren is gedrukt. Van H.F. van Peer, redacteur bij het Nieuwsblad van Gorinchem, is een in memoriam opgenomen. ,,Met hem is een echte en vooral goede Gorcumer heengegaan. Men kende hem in de eerste plaats als een bezield schilder. Een man, voor wie penseel en tekenstift leven betekenden. Iemand die zijn kunst bedreef uit wat men roeping noemt. Hij dacht niet en dus uiteraard vel te weinig in geld. Hij dacht in beeld en in kleur. En hij schonk er velen een stukje geluk mee.”

GEDICHTEN Ravenswaaij woonde zijn leven lang in Gorinchem, met uitzondering van de jaren dat hij in Rotterdam aan de Academie van Beeldende Kunsten teken- en schilderlessen volgden bij Huib Luns en Ferdinand Oldewelt. In 1915 keerde hij terug naar Gorinchem en huwde in 1922 met Rosina Walraven. Naast schilderen schreef hij gedichten, maar was ook kunst recensent van de Nieuwe Gorinchemse Courant en verslaggever van gemeenteraadsvergaderingen. In de publicatie uit 1998 zijn ook enkele van zijn gedichten opgenomen. Onderstaand een sonnet getiteld ‘Ons volk uit het land der rivieren

Wij schouwen dagelijks, van dijk tot dijk
Akkers, die vele eeuwen vruchten droegen,
gekerfd, maar ook gezegd door de ploegen,
mateloos arm en bovenmate rijk.

 Wij schouwen dagelijks, van dijk tot dijk
De stroom -naar het getij moet hij zich voegen -
Hoe trouw beladen schepen opwaarts zwoegen
langs bloemenpracht, geweld uit oeverslijk

Diep ligt ons land, omsloten, welbewaard 
met wijde velden en bescheiden gaard, 
zo hebben wij de levenswet aanvaard

Wij, die het recht van tijd en stilte achten, 
wij weten - waar het moet - de bloei te wachten 
naakt als een boom, in barre winternachten!

Voor de samenstelling van de tentoonstelling maakte het museum dankbaar gebruik van de medewerking van het Gorcums Museum en van Marijke Ravenswaaij-Deege, schoondochter van de kunstenaar. Het Hendrick Hamelmuseum is gevestigd aan de Kortendijk 67. Openingstijden: woensdag tot en met zondag van 13.00-17.00 uur.

Kamerscherm van de hand van H.A. van Ravenswaaij uit de jaren vijftig

Opvoering van het openluchtspel
De Merwedebrug in aanbouw van H.A. Ravenswaaij, gedateerd 1960
Ravenswaaij schilderde ook in de omliggende dorpen zoals deze korenmolen in Werkendam