David van Reybrouck werd geinterviewd door Gijsbert van der Beek (links)
David van Reybrouck werd geinterviewd door Gijsbert van der Beek (links) Hannie Visser-Kieboom

'Droom van Bandung' van Van Reybrouck

2 mei 2022 om 12:28

WOUDRICHEM De Vlaamse schrijver David van Reybrouck wil met zijn boek Revolusi laten zien wat de grote geschiedenis met gewone mensen doet. Tijdens zijn lezing voor het Woerkums Literair Café hing het publiek aan zijn lippen. In 2010 verscheen van Van Reybrouck het boek Congo over de Belgische koloniale geschiedenis, tien jaar later volgde het boek ‘Revolusi’. 


door Hannie Visser-Kieboom

,,Tijdens mijn eerste lezing in Nederland over het boek Congo kreeg ik al de vraag ‘Wanneer schrijft iemand een boek over het koloniale verleden van Nederland’, zo vertelt van Reybrouck in het katholieke waterstaatskerkje op de Vissersdijk in de vesting Woudrichem. Hij wordt die avond geïnterviewd door Gijsbert van der Beek, rector op het Altenacollege in Sleeuwijk. Van Reybrouck is een begenadigd spreker en heeft nauwelijks aansporing nodig om zijn publiek te boeien. In ‘Revolusi’ schrijft hij over de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië in de jaren 1945-1949, maar ook de 350 jaar kolonisatie daarvoor komen aan bod in zijn boek. Om een beeld te schetsen van het geweld in die vier jaren van 1945-1949 interviewde hij maar liefst 200 ooggetuigen wereldwijd. ,,Ik wil daarmee laten zien wat de grote geschiedenis met gewone mensen doet. Die mondelinge getuigenissen verrijken de geschiedenis. In archieven vind je alleen de stem van de bovenlaag van de bevolking.” Mede om die reden richtte Van Reybrouck de website www.revolusi.nl in, mensen kunnen daar hun eigen verhalen publiceren. Van Reybrouck spreekt van fantastische getuigenissen.


Van Reybrouck meende aanvankelijk dat  hij het schrijven over die onafhankelijkheidsstrijd beter aan een Nederlander kon overlaten, maar niemand hapte toe. ,,Ik heb vijf jaar gewacht en ben toen toch begonnen met het optekenen van getuigenissen, ook omdat ooggetuigen nog in leven waren. De trauma’s waren nog zo vers, mannen van negentig jaar zaten te huilen als ze hun verhaal vertelden.” Om de ooggetuigen te vinden gebruikte hij soms onorthodoxe methodes zoals Tinder, maar ook via Facebook vond hij in Indonesië veel mensen die hun verhaal wilden vertellen. ,,Nederland leek in 1945 totaal verrast door de dynamiek van de revolutie en de onafhankelijkheidsstrijd. Die was al snel niet meer in te dammen.” Van Reybrouck noemt vooral de tweede politionele actie van Nederland in 1948 ‘de grootste schande’. In het NIOD rapport van februari 2022 wordt ook erkend dat extreem geweld werd ‘bevorder, gedoogd, verhuld en niet bestraft’.  De snelle excuses van premier Mark Rutte na het verschijnen van het rapport zijn in de ogen van Van Reybrouck nog niet afdoende. ,,Hij heeft met zijn excuses nog niets gezegd over de 350 jaar kolonisatie voor 1945”.

In zijn boek ‘Revolusi' schrijft Van Reybrouck ook over de Bandung-conferentie in 1955, de eerste Afrikaans-Aziatische wereldconferentie. In zijn ogen een gevolg van het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid in 1945; de eerste kolonie van de Westerse wereld die het aandurfde zijn kolonisator te weerstaan . In zijn ogen schiet de aandacht voor die Bandung conferentie tekort, terwijl daar voor het eerst Afrikaanse en Aziatische landen samenkwamen zonder vertegenwoordigers van de Westerse (koloniale) mogendheden. Hij spreekt zelfs over de ‘droom van Bandung'; de droom dat alle mensen gelijkwaardig zijn en dat kolonisatie daarbij niet past. Zijn pleidooi voor de gelijkwaardigheid van mensen beschreef hij ook al in zijn eerdere boek ‘Tegen de verkiezingen' (2008) waarin hij aan burgers een grotere stem wil geven in de democratie. Hij kiest daarbij voor een burgerberaad waarin mensen via loting zitting krijgen.