De poëtische pen van Hans Kilian schrijft niet meer

28 januari 2023 om 08:59 Kunst

GORINCHEM Het ‘signaal van een pen’ uit het gedicht Signalement van Hans Kilian zal nooit meer opnieuw afgaan. Met het heengaan van Karel ter Voorde (1944-2023) die onder het pseudoniem Hans Kilian meer dan dertig boektitels op zijn naam heeft staan, zijn nieuwe pennenvruchten voorgoed verleden tijd. De voormalig leraar op het Merewadecollege kreeg in 2016 een Koninklijke Onderscheiding voor zijn inzet voor de literatuur en poëzie in de stad.

Maar Hans Killian was niet alleen leraar, maar bovenal dichter, schrijver, journalist, presentator, uitgever en buurtbewoner, hij woonde sinds 1974 in Gorinchem. Daar organiseerde hij tussen 1987 en 2014  literaire workshops in De Aanlegsteiger. Als medewerker van het literaire tijdschrift Schoon Schip was hij initiator van de jaarlijkse schrijverswedstrijd om de Gorcumse Literatuurprijs. De waardering in de vorm van een lintje aan Karel ter Voorde werd uitgereikt op het Gorcumse Gedichtenbal in theater het Pand. Kilian werd destijds geheel verrast door de uitreiking. ,,Een ontzettend lieve en betrokken man, die graag schrijft”, zo noteerde HIlma Bruinsma ter aanbeveling voor het lintje. ,,Ik ken Karel als een ingetogen persoonlijkheid die als schrijver een brede literaire kennis had en ook diverse genres tot in de puntjes beheerste. Hij had een uitgebreid literair netwerk in Nederland en Vlaanderen en publiceerde tot op hoge leeftijd. Dat was ook zijn streven, altijd op zoek naar mogelijkheden om zijn werk gepubliceerd te krijgen. Dat vond ik toen ik de maandelijkse workshops een tijdje bezocht ook een grote toegevoegde waarde. Hij stimuleerde anderen ook om vooral te publiceren. Tijdens de bijeenkomsten kwam ook altijd een actueel onderwerp aan bod. Karel was goed op de hoogte en wist met zijn droge humor goed de scherpe kanten bloot te leggen. Je kon goed met hem lachen”.  

Bij de Aanlegsteiger in de binnenstad  is zijn gedicht ‘Signalement’ dat onderdeel is van de Gorcumse Poezieroute te lezen. 

SIGNALEMENT

Toegegeven, ik ben
en geef teken van leven,
daar waar ik kom
laat ik een merk na,
het signaal van een pen,
de afdruk van een stem.

Ik erken, ik wil weer zijn meer
dan de echo van een voetstap,
de late voorbijganger
die hier niet bekend was
en ik beken, ik wil je kennen,
dus geef ik je mijn teken.

Ik ben je toegenegen.

In 2009 won Hans Kilian de dichtwedstrijd ‘Poezie in de sluis’ van TOON. Zijn winnende haiku werd een jaar lang voorgelezen op pleziervaartuigen in de Linge. Het gedicht kwamuit zijn bundel ‘Variaties’ en luidt:

Ieder zuchtje wind
is voldoening, als je maar
van het leven houdt.

Ik zie hem voor me als het prototype van de lyrische dichter, wandelend door Gorcumse stegen met de handen op de rug, in gepeins verzonken over het raadselachtige dat liefde heet

 
ZWAARGEWICHT Voormalig stadsdichter Ro van Doesburg herinnert zich wel zijn gesprekken met Hans Kilian. ,,Bijvoorbeeld in De Mandarijn over poëzie en literatuur. Hij was een echte dichter en zag er ook zo uit en sprak ook zo. Althans in mijn beleving. Hij was ook denker, leraar, waarnemer en vrij uitgesproken over wat hij goed vond op literair gebied en wat niet. Zijn poëzie kon ik zeker waarderen. Soms misschien wat intellectueel, zoals de bundel ‘Een gat in de tijd’, maar op momenten ook gevoelig en sprekend. Zijn gedicht dat in de poëzieroute vind ik erg goed. Als ik dat lees, zie ik hem voor me als het prototype van de lyrische dichter, wandelend door Gorcumse stegen met de handen op de rug, in gepeins verzonken over het raadselachtige dat liefde heet.” Edu Schultz was een vaste deelnemer aan de maandelijkse literaire workshops onder Karels leiding. ,,Karel was voor Gorinchem, cultureel gezien, toch een zwaargewicht. Wat het karakter van Karel betreft: hij heeft me als schrijver flink op weg geholpen en daarom zal ik hem nooit willen vergeten.”

PSEUDONIEM De uitgave ‘Een gat in de tijd´ is zijn laatste publicatie, de verhalenbundel verscheen 2015 en werd gepresenteerd in boekhandel Cursief in de Kruisstraat. Het is een bundel met korte en langere, overwegend realistische, verhalen over de eigenaardigheden van het alledaagse leven. In het titelverhaal komt de hoofdpersoon door een gat in zijn huis ongewild in een tijdreis terecht en tevens in een bizarre ondergrondse situatie. Over die bundel zei hij zelf ,,Ik heb altijd aanleg gehad voor dromen en fantaseren.”

AFORISMEN Ter Voorde publiceerde ook bundels met aforismen, korte bondige uitspraken in een zin. Zoals in ‘Veel woorden kunnen het heel wel stellen zonder daden’ of ‘Tegenslag komt nooit op tijd’. Naast poëzie schreef Hans Kilian ook enkele romans en toneelstukken. In een interview van Matthijs Daniels na de uitreiking van het lintje vertelde hij hoe Ter Voorde voor het pseudoniem Hans Kilian koos. Als veertienjarige jongen hoorde hij een hoorspel, waarin deze Hans een hoofdrol speelde. Hij gebruikte de naam in zijn eerste publicatie, niet wetende dat de achternaam Kilian ook in Gorinchem vaker voorkomt. 

.