Cultuurstad of pretpark?

INGEZONDEN

Nu is de directeur van de Efteling toch echt op zijn tenen getrapt. Na onze wederzijdse ingezonden brieven in de lokale krant, dacht ik dat we in een, al dan niet amicale, wapenstilstand verkeerden. Er was tussen ons een soort patstelling ontstaan. We begonnen elkaar zelfs op straat te groeten; bijna hadden we elkaar een cappuccino aangeboden.

Er is sprake van twee verschillende benaderingen. Roy was directeur van schouwburg De Nieuwe Doelen in Gorinchem en ik ben beeldend kunstenaar. Vanuit zijn optiek zijn festivals en spektakels iets vanzelfsprekends. Terecht zet hij “kunst” tussen haakjes als hij stelt dat (kunst)spektakels goed zijn voor de leefbaarheid van de stad. De minderheid kunstenaars, waartoe ik behoor, vindt dat kunst NIET nuttig, aangepast of functioneel moet zijn. Ze is, om met Kant te spreken, niet instrumenteel maar een doel op zich. Toegegeven, een standpunt dat sinds het aanbreken van het postmoderne tijdperk – met als onbetwist hoogtepunt onze minister van cultuur en tevens kampvuurgitarist dhr. Plasterk – niet erg gangbaar is. Toch zie ik het zo. De kunst is autonoom en moet zich niet buigen naar toevallig waaiende winden. Misschien is het zo simpel; de visie van een theaterman versus de visie van een kunstenaar. Eerstgenoemde heeft het veelal over “leuk” en “pret”, woorden die voor de kunstenaar anathema zijn. Snap dat dan; kunst is geen pretpark, daar hebben we de Efteling voor. Ga voort met het opleuken en festivaliseren van de maatschappij maar laat de kunst met rust.

Er is nog iets. Grünewald wil zijn “proefpretpark” als een grote spektakelpudding op de burgers neer laten dalen. Hij denkt von oben. Als je serieus bent in je voornemen om een cultureel klimaat te scheppen, moet je juist beneden beginnen. Er kan een voedingsbodem gecreëerd worden in de vorm van bv. educatie, ateliers en tentoonstellingsruimten. Dat is dan niet spectaculair en levert geen succes op korte termijn op maar het is noodzakelijk als je werkelijk begaan bent met de toekomst van de kunst. Dan haal je de krant van morgen of overmorgen niet maar misschien kan er dan iets van blijvende waarde ontstaan. Het credo van de kunstenaar is: geen volksvermaak maar Kunst met een grote K.

Niklas Anderberg