'Musthave voor elke Gorcumer'

GORINCHEM Eindelijk is het er: het maar liefst 656 pagina's tellende boekwerk over duizend jaar Gorinchem: 'Tien Eeuwen Gorinchem. Geschiedenis van een Hollandse stad'. Burgemeester Reinie Melissant-Briene ontving donderdagmiddag in Theater Peeriscoop het eerste exemplaar.

Door Tim Hartman

Een dag voor de presentatie, woensdag, heeft Felix Cerutti zijn 'kindje' al in handen. Hij bladert door de drie kilo wegende pil heen: ,,Fantastisch. De proefdrukken waren zwartwit dus ik zie nu pas hoe mooi de kleuren zijn", zegt hij met een brede glimlach. Cerutti, oud-gemeentesecretaris en al bijna dertig jaar woonachtig in Gorinchem, nam zes jaar geleden samen met Roel Mulder, Bert Stamkot en Aron de Vries het initiatief een boek te maken waarin zo compleet mogelijk de Gorcumse geschiedenis wordt verteld. ,,Er zijn veel steden die dit soort boeken al hebben. Toen de gemeente Gorinchem geen initiatief nam, vormden we met een paar particulieren eind 2011 zelf een projectgroep", vertelt Cerutti.

Met maar liefst 25 auteurs werd er gewerkt aan het boek waarin alle mogelijke onderwerpen per tijdsvak worden belicht: van economie tot politiek, van kunst tot stedenbouw en van godsdienst tot sport. Toch blijven er zelfs na zo'n intensief proces van zes jaar nog vragen achter over Gorinchem. ,,We weten bijvoorbeeld niet hoe Gorinchem is ontstaan", zegt Cerutti. ,,Vroeger dachten we dat Gorinchem was gesticht door de heren van Arkel, maar dat is helemaal niet waar. Er zijn weinig schriftelijke bronnen over het ontstaan van Gorinchem, maar we kunnen wel veronderstellingen doen."

VESTING In het boek staat zóveel dat het lastig is iets uit te lichten. Cerutti doet een poging: ,,Waar vroeger alle steden vestingen waren, veranderde dat in de negentiende eeuw. Ter verdediging werden linies gebruikt in plaats van vestingen. Gorinchem is bijna de enige 'grote' stad die vesting bleef. Buiten die vesting mocht niet gebouwd worden. Dat mocht pas rond 1900 aan de westkant, de Lingewijk en de Nieuwe Hoven en pas na de Tweede Wereldoorlog aan de oostkant: Laag Dalem. Gorinchem heeft dus bijna geen bebouwing uit de negentiende eeuw."

Ook het verhaal dat Gorinchem in de jaren zestig een 'groeistad' moest worden met honderdduizend inwoners is nu bijna niet meer voor te stellen. ,,De Randstad slibde dicht en de bevolkingsgroei moest onder andere in Gorinchem worden opgevangen. In Gorinchem kwam het niet zover, andere steden werden aangewezen om sterk te groeien. In Gorinchem dachten ze: 'small is beautiful, we gaan hier niet megalomaan lopen doen'."

De auteurs hopen met het boek hét standaardwerk van de stad gemaakt te hebben. Van tien eeuwen terug tot en met nu, want ook een portret van burgemeester Melissant-Briene prijkt in het boek. Cerutti bladert nog eens door het boek: ,,De bouw van het stadhuis, het bestuur door de jaren heen, de ontsnapping van Hugo de Groot, een portret van voetballer Frank Wels, de verschrikkelijke armoede in Gorinchem. Wist je dat vlak na de oorlog 35 procent van de huizen in de binnenstad in zeer slechte staat was?". Cerutti kan er wel uren over blijven praten. ,,De mensen moet het zelf maar kopen", besluit hij lachend. ,,Een echte musthave voor elke Gorcumer."

Dankzij sponsors is het boek voor 49,95 euro te koop in lokale boekwinkels.