Van Ademend Levenslicht naar Gorcumse Synagoge

GORINCHEM Het Holocaust monument Levenslicht heeft in Gorinchem een bijzonder mooie plek gekregen in het Bezinningscentrum In de Toren bij de Lichttrechter. Dit kunstwerk van Corrie van de Vendel is hét Gorcums symbool tegen Zinloos Geweld sinds het schietincident in toenmalig muziekcafé Bacchus. De toren van de Grote Kerk is sindsdien een Bezinningscentrum en nu is daar tijdelijk ook het bijzondere Levenslicht te zien. Dit kunstwerk van de Rotterdammer Daan Roosegaarde bestaat uit 104.000 stenen, het Nederlandse aantal Joodse, Roma en Sinti slachtoffers van de Holocaust. Deze stenen zijn nu enkele dagen verdeeld over 170 deelnemende gemeenten. Gorinchem is daar één van.

door Everdien Hamann

Bij de onthulling zaterdag legde burgemeester Reinie Melissant uit dat om de paar seconden een UV-licht aan en uit gaat, waardoor de stenen telkens even oplichting, ademen in licht, de herinnering aan slachtoffers levend houden. Vanuit Gorinchem zijn geen Roma of Sinti gedeporteerd, wel 68 Joodse mensen. Van de Joodse gemeenschap is niets meer over en dat is bij dit monument goed voelbaar. De stilte juist door de afwezigheid van stadgenoten. De 'ademhaling'. Het besef dat er zo veel mensen zijn gevallen voor de vrijheid die wij al 75 jaar genieten!

Na de onthulling van het kunstwerk trok stadsgids Dick Bosch er met een grote groep op uit langs plaatsen van belang tijdens de Tweede Wereldoorlog. Veel is er niet meer en ook de sporen van de Joodse bevolkingsgroep lijken volledig uitgewist. Zeker, er zijn de laatste jaren verscheidene 'Stolpersteine' in straten gelegd, die aangeven waar Joodse families woonden. Maar van de synagoge is nergens geen spoor te bekennen. Toch zijn er wel enkele resten bewaard. De historische vereniging Oud Gorcum heeft, voor zover ik weet, enkele ramen uit de synagoge en ook de zwaar gehavende windvaan ligt in depot. Beschoten en door brand zwart geblakerd. Als één ding boekdelen spreekt, is dit het wel! Het verdient een vaste plek in de collectie van het Gorcums Museum, samen met het aangrijpende dagboek van de Gorcumse Esther van Vriesland.