Frans Swaters: het stille overlijden van een veelbesproken journalist

GORINCHEM Frans Swaters is op 68-jarige leeftijd overleden. Frans was jarenlang hét gezicht van Het Kompas Aktief, de voorloper van Nieuwsblad De Stad Gorinchem.nl. Als journalist was Frans overal in de stad te vinden, maar de laatste jaren speelde zijn leven zich in de luwte af.

Frans wás Het Kompas Aktief. Iedere ochtend, in alle vroegte, wandelde hij van zijn woning aan de Tiende Penninglaan naar het redactiekantoor aan het Zusterhuis. Frans werkte met gemak zes, zeven dagen per week. In alle vroegte, terwijl hij een sjekkie rookte en een witte boterham met kaas at, tikte de Gorcumer zijn ‘stukkies’. Stukkies die hij publiceerde in de krant en op de kabelkrant. Lokale teletekstpagina’s, in die tijd een razend populair communicatiemiddel.   

Het nieuws ligt op straat en dáár moet je dus zijn. En daar was Frans Swaters dus ook veelvuldig te vinden. ‘s Middags tegen tweeën verruilde Frans zijn kantoor voor andere plekken in de stad. In café Piazza Corner, in het Piazza Center, was hij vaste klant. Ook bij café Sint Joris aan het Sint Jorisplein was hij kind aan huis. Frans had het hoogste woord, was voor de duvel niet bang en had een enorm netwerk. Overal deed hij inspiratie op voor verhalen. Frans wist wat er speelde in Gorinchem. Vriend en vijand waren het daarover eens. Die vijanden verweten hem trouwens wel dat hij iets te vaak een gekleurde bril op had. Ook in de gemeenteraad werd hij geroemd en verguisd. Om het maar zo te zeggen: als Frans schreef, zat er geen woord Spaans bij. Krantenlezers verkneukelden zich om zijn politieke analyses en sportverslagen.   

KLEURRIJK MAN

Frans was een kleurrijke man, recht voor z’n raap en hield wel van een kleine provocatie op z’n tijd. Memorabel was zijn verhaal over een sekswinkel, waarin Frans in geuren en kleuren vertelde wat er te koop was. De dildo’s, glijmiddelen en andere speeltjes vlogen je om de oren, in een tijd waarin minder makkelijk over seks werd gesproken. Boze lezers meldden zich bij de uitgever van Het Kompas Aktief. En wat deed Frans? Hij lachte de kritiek -letterlijk- weg.

De Gorcumer had ook een heel sociale kant. Hij kwam op voor mensen die het moeilijk hadden en zette zich bijvoorbeeld jarenlang in voor voetbalvereniging SVW en de Gorcumse muziekwereld. De jamsessies in wijkcentrum de Haarhorst konden steevast op zijn sympathie en aanwezigheid rekenen. Frans was begaan met alles wat in de stad gebeurde. Bij het afschuwelijke drama in café Bacchus raakte hij persoonlijk betrokken. Marianne Roza, de dochter van Frans’ vriend Aart, vond de dood toen mannen hun pistool leeg vuurden op de deur van de uitgaansgelegenheid. Ook Froukje Schuitmaker liet het leven. Frans was er kapot van.

Na vele jaren bij Het Kompas Aktief en later De Stad Gorinchem.nl eindigde zijn journalistieke carrière vrij abrupt. Hij kreeg een conflict met de uitgever dat hem uiteindelijk zijn baan kostte. Frans’ levenswerk was stuk.

KARAKTERISTIEKE HOOFD

De laatste jaren verloren veel Gorcumers Frans uit het oog. In de stad was hij nog maar hoogst zelden. De levenslust vloeide uit de man met het karakteristieke hoofd. Zijn baard was nog vol, zijn haar onverminderd lang, maar verder was Frans ernstig verzwakt door allerlei gezondheidsklachten. Wandelen, één van de grote hobby’s van Frans, zat er al helemaal niet meer in. De Gorcumer vertelde zijn schrijnende verhaal aan collega’s van het Algemeen Dagblad. Frans woog nog maar 44 kilogram, kreeg geen thuiszorg aan huis en werd min of meer in leven gehouden door zijn Gorcumse vrienden Jacqueline, Gerrit en Piet Damen. Roy Grünewald, zo’n andere markante Gorcumer, schreef een column over de situatie van Swaters. De strekking: het failliet van de verzorgingsstaat.

Swaters liet in het interview met het Algemeen Dagblad weten dat hij op eigen initiatief een gelijkvloerse woning had gevonden. Het was zijn redding, zo vertelde hij. Een paar maanden later bleek Frans toch niet meer te redden. Hij overleed in stilte, op 68-jarige leeftijd. Een markante Gorcumer is niet meer.

Alex Monster