'Alles draait om verbinding'

GORINCHEM Hij is jarig vandaag. Maar ,,dat geeft helemaal niks, joh, kom lekker binnen." Hij heeft het druk in deze tijd, met van alles en nog wat, maar vooral met de aanstaande expositie van zijn nieuwste fotoproject in de Kruitmagazijnen. ,,Dit is het drukste jaar van mijn hele leven. Ik ben een laatbloeier. We hebben besloten de viering van mijn verjaardag een jaartje over te slaan." Wel heeft hij bij de bakker wat lekkere appelpunten gehaald, met een toefje slagroom, want ,,je wordt maar één keer 67, toch?" Zijn enthousiasme is aanstekelijk. ,,Voor we gaan praten laat ik je eerst even de studio zien, ideale ruimte toch?" Johannes van Camp, bloemist en meesterbinder, portretfotograaf en initiatiefnemer met veel mooie ideeën. ,,Alles draait om verbinding en respect. En respect voor de ander begint met zelfrespect. Zo heet de expositie ook, Zelfrespect, mooi hè."

Jos Huibers in gesprek met Johannes van Camp

,,Ik stam uit een echt Gorcums ondernemersgeslacht. Mijn overgrootvader had een sigarenfabriek in de Bornsteeg, mijn opa begon een schoenmakerij in de Molenstraat. Mijn vader werkte bij De Vries Robbé, zoals bijna iedereen in die tijd. Hij was daar calculator. Wij woonden aan de Haarsekade, een traditioneel protestant-christelijk gezin met vijf kinderen. Op zondag gingen we naar de kerk. Alleen als het echt heel warm weer was, mochten we op zondag naar zwembad 'de Bliek' in de Lingewijk. Later verhuisden we naar de Burgemeester Gaarlandtstraat. Daar had mijn vader van de één op de andere dag een huis gekocht, zonder enig overleg met mijn moeder. Zo ging dat toen hè, vader was de baas."

,,Ik was een buitenbeentje. Ook op school. Ik kon moeilijk meekomen. Ik was niet dom hoor, maar ik kon de dingen gewoon niet onthouden. Mijn geheugen werkte anders dan bij andere kinderen. Ik ben een echte beelddenker. En als je vroeger niet kon leren, dan werd je gewoon achter in de klas gezet. Dan had niemand last van je. Ik was wel veel alleen, hoorde er niet echt bij. Na de lagere school ging ik naar de Da Costa ULO in de Boerenstraat. Ook daar was ik geen beste leerling, ik deed drie jaar over de eerste klas… dat kon toen nog. Ik spijbelde veel en dwaalde als ik de kans kreeg het liefste over de wallen en in de stad. Dat ik uiteindelijk op wonderbaarlijke manier mijn diploma haalde, kwam eigenlijk, doordat ik tijdens een vakantiebaantje aan de lopende band in de HAK-fabrieken in Giessen een ongeluk kreeg. Mijn voet werd als het ware uit elkaar gescheurd. Ik moest een heel jaar revalideren. Meneer Rein Veerman, een aardige leraar, haalde me dagelijks op en ik mocht vooraan in de klas zitten. Omdat ik niet veel anders kon dan leren, haalde ik mijn ULO III diploma. Het vervolg op de Middelbare Tuinbouwschool was ook geen succes, ik haalde voornamelijk enen, voor de moeite. Op school was ik eenzaam, werd gepest, in mijn vrije tijd prutste ik wat met elektronica, timmerde, struinde wat rond in de natuur en werkte graag in de tuin. Ook hield ik duiven."

,,De liefde voor bloemen ik heb van moederskant meegekregen. Mijn overgrootvader was bloemist en had een grote bloembollenkwekerij in Sassenheim, verkocht de eerste bloembollen in Amerika en schreef het eerste bollenvakboek dat Nederland kende 'de Narcis'."

,,Het was mijn moeder die mij aanspoorde te gaan solliciteren bij Bloemsierkunst Hoogendijk, de bloemist aan de Twijnderstraat. Ik werd aangenomen en dat was heel goed. Hier kreeg ik kansen en waardering. Ik ging toen ook naar de Vakschool Bloemsierkunst in Vught. Het gekke was, daar lukte het wel. Dat komt, omdat alle planten in een grote kas stonden, met de Latijnse namen op bordjes ernaast. Toen kon ik het dus wel onthouden. En haalde ik in één keer wel goede cijfers."

Of hij hier later nog last van heeft gehad? Hij wil er niet meer aan denken en kijkt liever naar wat het hem uiteindelijk heeft opgeleverd. ,,Last, last, ach.. het doet natuurlijk wel wat met je zelfvertrouwen, je eigenwaarde. Later wilde ik graag laten zien, dat ik wel wat kon. Ik wilde de beste bloembinder zijn van Nederland. Na gewonnen voorrondes mocht ik twee keer meedoen aan het Nederlands Kampioenschap Bloemschikken. Het was nog bijna gelukt ook, ben een keer derde geworden."

,,Na de vakschool heb ik als meesterbinder in een aantal bloemenzaken gewerkt, voordat ik op mijn tweeëntwintigste een eigen zaak begon in de Bloempotsteeg. We zijn toen ook getrouwd. Hokken was in onze families not done. Later verhuisden we naar de Kruisstraat en tenslotte naar de Langendijk."

,,We hebben 31 jaar met veel plezier in de bloemen gewerkt. Het is heel hard werken, het is nog heftiger dan de horeca. Je maakt hele lange dagen, die vaak 's ochtends om 6 uur beginnen op de bloemenveiling. We waren sterk in de bruidsmarkt, we hebben duizenden bruidsboeketten gemaakt. Ook maakten we rouwwerk, volledig naar de wensen van de mensen. Desgewenst ook met bloemen uit de eigen tuin om het nog persoonlijker te maken. We hebben ons werk met veel passie gedaan en altijd gewerkt aan een goede sfeer in de winkel. Iedereen voelde zich welkom. Maar het is een moeilijke markt, omdat je werkt met vergankelijk materiaal. Ik had altijd de neiging te veel in te kopen. Om niks over te houden aan het eind van de week, gingen de bloemen per slot voor een klein prijsje de deur uit of we gaven ze weg aan vaste klanten. Na de verhuizing naar de Langedijk zijn we ons ook op de bedrijvenmarkt gaan richten met interieurbeplanting op hydrocultuur. Een reclamebureau had een slogan bedacht. 'Johannes van Camp, daar fleurt de wereld mooi van op'. Aan die kreet heb ik wel een hele tijd moeten wennen."

,,Rond mijn dertigste liep ik een beetje vast. Mijn hoofd zat barstensvol met gedachten en ik wist niet meer welke gedachten van mezelf waren en welke van anderen kwamen. Ik ging niet goed om met mijn eigen emoties. Ik had het gevoel, dat ik het roer niet in eigen hand had. Ik besloot toen aan mezelf te gaan werken."

,,Ik heb allerlei cursussen en therapieën gevolgd. Van zweverig tot heel concreet, ik benoem het liever niet, anders worden er weer etiketten opgeplakt. En ik houd niet van etiketten. Mijn ouders vond het maar niks, zij vonden het navelstaarderij. Het motto van mijn vader was: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelf, dus eerst de ander en dan pas jezelf. Uiteindelijk kwam ik erachter dat op die manier 'werken aan jezelf' niets oplevert. Maar ik vond en vind, dat je eerst je eigen innerlijke hygiëne op orde moet hebben voor je uiteindelijk ook anderen kunt helpen. Dat vind ik ook nodig in mijn vak als fotograaf. Het is in mijn beleving belangrijk dat je zonder oordeel de ander tegemoet treedt. En pas als je je hoofd leeg kunt maken ontstaat er ruimte voor nieuwe inzichten en creativiteit, dan gebeuren er wonderen. Elk mens heeft het recht om fouten te maken en dat geldt ook voor mijzelf. Je leert het meest van je fouten. Fouten brengen je ergens toe. Ik heb ook geleerd mezelf niet al te serieus te nemen en me te richten op het positieve. Aandacht voor het negatieve kost zoveel onnodige energie. Ik vind het vreselijk om ruzie te hebben met iemand. Ik kan niet tegen ruzie. Ik heb geleerd op een positieve manier met tegenslagen om te gaan en ik raak er niet meer zo gefrustreerd van, zoals vroeger. Uit tegenslagen kan iets moois groeien. Tegenslagen horen er gewoon bij."

,,Daarbij heb ik altijd een zwak voor de minderheid gehouden. Ik weet wat het is om bij de minderheid te horen. Het is van belang de ander te helpen, je krijgt altijd terug wat jezelf geeft."

,,Omdat we veel bruidsboeketten maakten en veel bruidsparen in de zaak kregen, was ik een fotografencollectief gestart. Mensen konden de portfolio's van verschillende fotografen bekijken en zo een fotograaf kiezen voor een bruidsreportage. Na een proefproject werd mij steeds vaker gevraagd zelf de reportage te doen en ging ik mijzelf ook gaandeweg als fotograaf aanbieden."

,,Mede door de zoektocht naar de geheimen van het leven, verschoof mijn belangstelling langzaam van bloemen naar mensen. Toen ben ik de opleiding documentairefotografie gaan volgen aan de Foto-academie in Amsterdam."

,,We hebben het een tijd beide gedaan, de bloemenwinkel en fotostudio Ziezo, maar per slot werd dat te veel. In 2005 zijn we met de winkel gestopt. Samen met mijn zoon Jesse heb ik de studio uitgebouwd en tot een succes gemaakt. We maken foto's en films bij allerlei gelegenheden. Daarnaast ook vrij werk voor exposities en projecten, zoals de Boom van Tolerantie, het Tolerantiepad en de Open Kathedraal."

,,Ik ben een mensenfotograaf. Om echte foto's te maken is persoonlijk contact zo belangrijk. Het maken van een portret is uiteindelijk een intieme beleving. Alles draait om de relatie, om de verbinding."

,,Mensen noemen mij soms een optimist, altijd blij, of zelfs naïef. En dat mag hoor, ik vind het prima. Vroeger was ik daar gevoelig voor, maar nu niet meer."

,,Ik heb geleerd om emoties van gedachten scheiden. Ik ben tenslotte mijn kwaadheid niet. Ik identificeer me niet graag met voorbijgaande emoties. We maken elkaar gek met allerlei wijsheden, ook als het over religie gaat. Ik wil onbevangen en vooral vrij zijn. Mijn hoofd leegmaken, niet gehinderd worden door allerlei overtuigingen. Mensen hebben mooie en donkere kanten. Ik zie die schaduwkanten wel, maar ik wil daar geen energie in steken, wat aandacht krijgt wordt uiteindelijk altijd groter. Bij feestjes zal ik altijd aansluiten bij de tafel waar gelachen wordt. Ik zoek liever het positieve op, dan wordt het positieve groter."

,,Met mijn droomproject, de Open Kathedraal ben ik nu al 8 jaar bezig. Een droom die werkelijkheid gaat worden. We hebben met het stichtingsbestuur al heel wat hobbels genomen en we dachten dit voorjaar dat we toestemming zouden krijgen om te gaan bouwen. Maar helaas is de beoogde plek afgewezen door de Rijksdienst Cultureel Erfgoed. Natuurlijk was dit een teleurstelling. Ik heb één dag echt gebaald, maar langer niet. Ik wil geen wrok. Wellicht geeft het nieuwe kansen en wordt er een nog veel betere plek gevonden. Tenslotte is de Open Kathedraal niet alleen bedoeld als een monument voor de Martelaren van Gorinchem, maar ook als een bezinningsplek. Een plek van verbinding, verdraagzaamheid en respect. Daarbij past geen wrok, geen negativiteit."

Johannes van Camp Zelfrespect 16/11/2019 - 19/01/2020 Kruitmagazijnen Gorinchem